პრობლემა, რომელზეც წერილში იქნება საუბარი, თითქმის 17 წლისაა. ქუთაისში, ნიკეას I ჩიხის №8-ში, „ინვალიდთა სასწავლო საწარმოს“ სამსართულიან ძველ შენობაში, აფხაზეთიდან 1993 წელს დევნილი 32 ოჯახი ცხოვრობს. დაწესებულების თითქმის მთელი ფართობი საცხოვრებელ ოთახებს უჭირავს, მაგრამ აქვე სასწავლო პროცესიც მიმდინარეობს. თითოეულ სართულს ერთი სველი წერტილი ემსახურება, წყალიც გრაფიკით მიეწოდებათ და მდგომარეობა განსაკუთრებით კრიტიკული ზაფხულის პერიოდშია.
თუმცა, არც ზამთარია დევნილებისთვის ადვილად გადასატანი. ორი წლის წინ მთავრობის ხარჯებით ნახევრად ჩასმული ფანჯრებიდან ქარი და წვიმა ჩვეულებრივ, ყოველგვარი დაბრკოლების გარეშე აღწევს. 2010 წლის გაზაფხულამდე დევნილებისთვის სახურავის პრობლემაც აქტუალური იყო, თუმცა ლტოლვილთა და განსახლების სამინისტროს იმერეთის, გურიის, რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის სამმართველოს უფროსმა დავით აფციაურმა „წითელი ჯვრის“ დახმარებით ეს პრობლემა დღის წესრიგიდან მოუხსნა 28 დევნილ ოჯახს. ოთხ ოჯახში კი, რომლებიც იმავე მისამართზე არიან დარეგისტრირებულები, თუმცა განცალკევებით მდგომ შენობაში ცხოვრობენ, ახლაც ისე წვიმს, როგორც გარეთ. მათი საცხოვრებელი ფართის გადახურვა ძირითად შენობასთან ერთად არ მომხდარა.
მიუხედავად მძიმე საცხოვრებელი პირობებისა, დევნილების მთავარი პრობლემა ის გაურკვევლობაა, რომელშიც უკვე მე-17 წელია, იმყოფებიან. არავინ იცის, ვინ დარჩება შენობაში, რომელიც სახელმწიფოს საკუთრებაა: დევნილები თუ „ინვალიდთა სასწავლო საწარმო“, რომელსაც ამჟამად 41 მოსწავლე ჰყავს, თუმცა მომავალ სასწავლო წლიდან ამ რიცხვის გაზრდას ვარაუდობენ.
„ინვალიდთა სასწავლო საწარმოს“ დირექტორი ვალენტინა მახათაძე დაწესებულების ბედის გარკვევას ცდილობს: „მე არ ვარ წინააღმდეგი, გადავიდეთ სხვა, უკეთეს შენობაში, რომელსაც მთავრობა გამოგვიყოფს, მაგრამ რატომ უნდა დავტოვოთ ეს ტერიტორია, როცა ის სპეციალურად მოსწავლე ინვალიდებისთვის აშენდა?“ თავის მხრივ დენვილებიც პროტესტს გამოთქვამენ საცხოვრებლის შეცვლასთან დაკავშირებით: „1993 წელს რუსებმა გამოგვაძევეს საკუთარი მიწა-წყლიდან და ახლა მთავრობა მეორედ გვიპირებს, დევნილებად გვაქციონ. არ გვინდა ამ შენობის დატოვება, ავად თუ კარგად, აქ ვცხოვრობთ 17 წელია და ისევ შეჩვეული ჭირი გვირჩევნია... სასწავლებლის დირექტორს სურს, ამ შენობამ დაიბრუნოს ძველი ფუნქცია და იგი მხოლოდ ინვალიდთა სასწავლო პროცესისთვის იყოს განკუთვნილი,“ - აღნიშნა ჩემთან საუბრისას დევნილთა კომიტეტის აქტიურმა წარმომადგენელმა გონელი ლეშკაშელმა.
ამ დავის გადაწყვეტა მხოლოდ ლტოლვილთა და განსახლების სამინისტროს შეუძლია ეკონომიკური განვითარების სამინისტროსთან შეთანხმებით.
2010 წლის თებერვალში, როდესაც ამ კოლექტიური ცენტრის ბედით დავინტერესდი და მისი მომავლის გასარკვევად ლტოლვილთა და განსახლების სამინისტროს სამმართველოს უფროსს დავით აფციაურს მივმართე, მან მითხრა, რომ ამ საკითხზე აქტიურად მიმდინარეობდა მუშაობა და ყველა დეტალი მაქსიმუმ ერთ თვეში იქნებოდა ცნობილი. „შენობის მესაკუთრის დადგენაც მოხდება ცალსახად დადევნილებსაც ვაცნობებთ ჩვენ, მათ ეს შენობა დარჩებათ თუ არა. უარყოფითი პასუხის შემთხვევაში, რა თქმა უნდა, შევთავაზებთ ალტერნატიულ ფართს ქალაქის ტერიტორიაზე,“ - ეს იყო დავით აფციაურის კომენტარი 2010 წლის თებერვალში.
„იძულებით გადაადგილებულ პირთა - დევნილთა მიმართ სახელმწიფო სტრატეგიის სამოქმედო გეგმის“ 2.1.2.2 პუნქტის მიხედვით, რომელიც ითვალისწინებს იმ კოლექტიური ცენტრების დადგენას, რომელთა საცხოვრებლად გადაკეთება შესაძლებელია რეაბილიტაციის სტანდარტების დაცვით და არსებული ფინანსური რესურსების ფარგლებში, - რეაბილიტაციის სტანდარტებისა და კრიტერიუმების შემუშავებამდე და დამტკიცებამდე სარემონტო სამუშაოები მოიცავს მინიმუმ სახურავის, კარ-ფანჯრების, გადატიხვრების, ინდივიდუალური სველი წერტილების, სამზარეულო კუთხისა და კომუნიკაციების მოწყობას.
თუკი ამ პუნქტზე დაყრდნობით ვიმსჯელებთ, „ინვალიდთა სასწავლო საწარმოსა“ და იქ შესახლებული დევნილების ბედი 2009 წლის ფარგლებში უნდა გადაწყვეტილიყო. თუმცა უკვე 2010 წლის მე-6 თვეა და კვლავ პრობლემის განხილვა მიმდინარეობს. დევნილები კი ისევ ისე ცხოვრობენ, როგორც ამ სამოქმედო გეგმის შემუშავებამდე.
როცა 7 ივნისს ლტოლვილთა და განსახლების სამინისტროს სამმართველოში მივედი იმის გასარკვევად, თუ რა ეტაპზეა ამ შენობასთან დაკავშირებული მსჯელობის პროცესი მაინც, ბატონმა დავით აფციაურმა ერთი საათის ლოდინის შემდეგ კაბინეტშიც არ მიმიღო, როცა გაიგო, რა თემაზეც ვაპირებდი მასთან საუბარს, პრესსამსახურის წარმომადგენლის მეშვეობით კი გადმომცა, რომ სამინისტრო მუშაობს ამ საკითხზე და როდესაც მიიღებენ უახლოეს ინფორმაციას, თვითონ დამიკავშირდებიან. მეც ჩემი საკონტაქტო ინფორმაცია დავტოვე და გამოხმაურებას ველოდები, მიუხედავად იმისა, რომ ვფიქრობ, ეს ძალიან სათუოა.
ლტოლვილთა და განსახლების სამინისტროს ცხელი ხაზი მუდმივად დაკავებულია - ბუნებრივად თუ ხელოვნურად, არავინ იცის, მაგრამ ფაქტი ფაქტად რჩება. არც სამინისტროს საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის სატელეფონო ხაზი გამოირჩევა აქტიურობით.
ალბათ, ისევ დავით აფციაურისგან თუ მივიღებთ ინფორმაციას მეც და ჩემთან ერთად - 32 დევნილიც, რომლებმაც უკვე ყველაფრის მიმართ ნდობა დაკარგეს. სამაგიეროდ, ლტოლვილთა და განსახლების მინისტრი კობა სუბელიანი ენდობა სამმართველოს უფროსს - მან „ინვალიდთა სასწავლო საწარმოში“ მცხოვრებ დევნილთაგან მიღებული წერილი ისევ ბატონ აფციაურს დაუბრუნა სიტყვებით: „ჩვენ დავითს ვენდობით“ (ამის თვითმხილველი თავად დევნილები არიან).
კარგია, თუ ნდობის გამართლებას შევძლებთ!
ნინო ბაქრაძე