ბოლო არჩევნებისას პრეზიდენტმა მიხეილ სააკაშვილმა განაცხადა, რომ უმუშევრობა მისი მთავარი კონკურენტი იყო. მისი სხვა კონკურენტებისა რა მოგახსენოთ და, საქართველოში უმუშევრობა ჯერ კიდევ დაუმარცხებელია. მართალია, საწარმოებს თითქმის ყოველდღე ხსნის, მაგრამ ამ დროისთვის ზუსტი სტატისტიკაც კი არ არსებობს, თუ რამდენი ადამიანი დასაქმდა, თუნდაც ბოლო ერთი წლის მანძილზე. დასაქმებულთა რაოდენობას ვერც დიპლომების მიხედვით განვსაზღვრავთ, რადგან ეს უკანასკნელი დღეს დასაქმების გარანტიას ნამდვილად არ წარმოადგენს.
თუ მუშაობის დაწყება გსურთ და ხელს დიპლომიც „გიმშვენებთ“, რა შეიძლება გააკეთოთ, რომ პრეზიდენტის წინასაარჩევნო დაპირება თქვენს მაგალითზე რეალობად აქციოთ და უმუშევართა სია კიდევ ერთი კანდიდატით შეამსუბუქოთ?
სიმართლე გითხრათ, დიდი არჩევანი ნამდვილად არაა, თუმცა რამდენიმე ალტერნატივა მაინც მოიძებნება.
პირველი და ქუთაისის რეალობაში ყველაზე რეალური ნაბიჯი: გამოძებნოთ ახლობელი, რომელიც თავისთან თუ არა, თავისი ახლობლის დახმარებით მაინც აუცილებლად მოგიძებნით რაიმე სამსახურს.
ფული: სამსახურის დასაწყებად ფული ერთ-ერთი მთავარი კომპონენტია. თუ ფული გაქვს, ყველა კარი ღიაა და სტატუსი „უმუშევარიც“ წარსულის საკუთრება. უფულოები და მარიფათიანი ნათესავების არმქონენი კი სამსახურის შოვნის პირველზე ნაკლებრეალურ, თუმცა, მეტად მრავალფეროვან საშუალებას - ინტერნეტ-საიტებს მიმართავენ.
„jobs.ge“ დღესდღეობით ყველაზე დიდი პოპულარობით სარგებლობს. ეს ის საიტია, რომლის დახმარებით საოცნებო თუ არა, რაღაც სამსახური ბევრს (?) უპოვნია. მსგავსი შემთხვევები, უმეტესად, თბილისზე მოდის, ქუთაისის რეალობაში კი, როგორც 24 წლის მირანდა დეისაძე გვიამბობს, ასეთი სიტუაციაა:
„ექვსი თვის მანძილზე ჩემი დღე „jobs.ge“-თ იწყებოდა და მთავრდებოდა. ვინტერესდებოდი ყველაფრით, თუ რაიმე ვაკანსია გამოჩნდებოდა და ვაგზავნიდი CV-ებს. ბუღალტრული კურსები მაქვს დამთავრებული და ვაკანსია არ დამიტოვებია, CV რომ არ გამეგზავნა. უმეტესად, იცით, როგორ ხდებოდა? ვნახავდი 15 რიცხვში გამოქვეყნებულ განცხადებას თავისუფალ ვაკანსიაზე, დამაინტერესებდა, მაგრამ ბოლომდე რომ ჩავიდოდი, ეწერა, რომ CV შემოტანის ბოლო ვადა 15 ან 14 რიცხვი იყო... რამდენჯერმე გამომიძახეს კიდეც, ორი ეტაპი ქუთაისში წარმატებულად გავიარე, თბილისშიც ჩავედი, მაგრამ აბსოლუტურად რადიკალური სიტუაცია დამხვდა, ვიდრე მითითებული ჰქონდათ თავიდან... ამ ხნის მანძილზე უამრავი დრო, ენერგია და ნერვები დავხარჯე, ახლა იმ საიტზე საერთოდ აღარ შევდივარ“.
ნინო გვენეტაძემაც სცადა „jobs.ge“-ს დახმარებით სამსახურის მოძიება. იგი გვიამბობს, რომ შემოთავაზებული ანაზღაურების და სამუშაო პირობების გარდა, მისთვის წაყენებული მოთხოვნებიც საკმაოდ არასერიოზული იყო.
„პროფესიით ჟურნალისტი ვარ. თანახმა ვიყავი ნებისმიერ სამუშაოზე, სადაც ნორმალური ანაზღაურება იქნებოდა. ბუღალტრული კურსებიც გავიარე და ამ კუთხით ვინტერესდებოდი სამსახურით, თუმცა, თუ თავიდან შემოთავაზებული ვაკანსია მიმზიდველი მეჩვენებოდა, იქ მისული აღმოვაჩენდი, რომ სულ სხვა პირობები იყო, მაგალითად, არც ერთი დღე დასვენება, მიზერული ანაზღაურება და ა.შ.
ერთი ფაქტია, კომპიუტერის და ინგლისურის ცოდნის გარეშე დღეს მუშაობას ვერ დაიწყებ... ეგ კი არა და, დამლაგებლის ვაკანსია ვნახე, სადაც აუცილებელ მოთხოვნად სამი უცხო ენის ცოდნა იყო მითითებული. სამაგიეროდ, ანაზღაურება ეწერა იმდენი, კინაღამ გავაგზავნე CV...“
თუ ანალოგიურმა საიტებმა გული თქვენც გაგიცრუათ, ან, უბრალოდ, ინტერნეტთან ხელი არ მიგიწვდებათ, შეგიძლიათ, სამუშაოს ძებნის გზაზე მესამე ნაბიჯიც გადადგათ და დასაქმების ცენტრს ესტუმროთ.
გადავწყვიტეთ, ექსპერიმენტი ჩაგვეტარებინა და ქუთაისის განათლების, განვითარებისა და დასაქმების ცენტრს მეგობართან - მაკა შარაშენიძესთან ერთად ვეწვიე. მიზანი ჩემთვის - დასაქმებულთა შესახებ ინფორმაციის მოძიება, მეგობრისთვის კი სამსახურის პოვნა იყო.
„ცენტრი უკვე ოთხი წელია მუშაობს. წინა თვიდან ახალი პროგრამა დავიწყეთ, რომლითაც დასაქმების პროგრამა ძირფესვიანად შეიცვალა, - ამიხსნა ერთ-ერთმა „დამსაქმებელმა“, 21 წლის გიორგი გოცირიძემ, მას შემდეგ, რაც ნახევარსაათიანი პერმანენტული ძებნის შემდეგ ჩემი მეგობრისთვის შესავსები აპლიკაცია, როგორც იყო, იპოვა, - ამ ერთი თვის მანძილზე შემოსული იყო 116 განცხადება, საიდანაც 5 დასაქმდა, მე მგონი, ქუთაისის რეალობისთვის ცუდი შედეგი არ უნდა იყოს... შემიძლია, გითხრათ, რომ წინა წელს დონორი ორგანიზაციების მხარდაჭერით, 676 დასაქმების მსურველიდან 400-მა ადამიანმა გაიარა გადამზადება და საბოლოოდ 147 დასაქმდა“.
ამ დროისთვის დასაქმების ცენტრში ორი მენეჯერი - გიორგი გოცირიძე და მისივე თანატოლი მიხეილ ჩიქოვანია. ჯერ საკუთარი ორგანიზაციის ხარჯებით მუშაობენ და ცდილობენ სხვა დონორი ორგანიზაციებიდანაც მოიპოვონ დაფინანსება. ეკონომიკის ფაკულტეტის მესამე კურსის სტუდენტებსაც სამსახური თავის დროზე დასაქმების ცენტრმა აპოვნინა. თავადაც ისევე შეავსეს აპლიკაცია, როგორც ახლა დასაქმების სხვა მსურველებს ავსებინებენ. ტესტირების და გასაუბრების გავლის შემდეგ კი, ჯერ გამოცდილების მისაღებად, ხოლო ერთი წლის შემდეგ უკვე შტატში სამუშაოდ დარჩნენ.
„რაც უფრო ადრე დაიწყებს ახალგაზრდა სამსახურზე ფიქრს, მით უკეთესი. თავიდან შეიძლება უფასოდაც მოგიწიოს მუშაობა, პრაქტიკის მისაღებად. ხალხს 25, 30 წლის ასაკში „ახსენდება“, რომ მუშაობის დაწყება უნდათ, თან იმასაც ვერ ამბობენ, კონკრეტულად რისი გაკეთება შეუძლიათ... შესავსებ აპლიკაციაში არის ერთი გრაფა, სადაც უნდა ჩაწერონ, თუ რა სახის სამუშაო შეუძლიათ შეასრულონ. პასუხი ხშირ შემთხვევაში გაურკვეველია, ან, უბრალოდ, საკუთარ დიპლომს უთითებენ, არადა, რეალურად, დიპლომიანის დასაქმება უფრო რთულია. უპირატესობას ისეთ ადამიანს ვანიჭებთ, რომელსაც მარტო საბაზისო განათლება აქვს - დამთავრებული აქვს სკოლა და ვერ ჩააბარა უნივერსიტეტში, იმიტომ, რომ ვინც აბარებს, არავინ წავა, რესტორანში სამუშაოდ“.
დროთა განმავლობაში დასაქმების კრიტერიუმებიც შეიცვალა. დღეს ასაკობრივი ზღვარი 15-დან 30 წლამდეა. მართალია, ადრე დასაქმების სამსახური ყველა ასაკის ადამიანს ჰპირდებოდა დახმარებას, თუმცა, რეალურად, სამსახურის მსურველები მაინც ამ ასაკის ფარგლებში საქმდებოდნენ.
„აქამდე მოდიოდნენ 30 წელზე ზემოთ, რაც ძალიან არარეალური იყო, იმიტომ, რომ არავის უნდა დღეს ხანშიშესული ადამიანი. ჩვენ გავაკეთეთ ეს კრიტერიუმი 15-დან 30 წლამდე და ჯერჯერობით მუშაობს“.
ძირითადად რა სახის ვაკანსიებზეა მოთხოვნა?
„დღესდღეობით ინტერნეტი არავის უჭირს, ამიტომ ბანკი თავის ვაკანსიას ინტერნეტში აცხადებს, ჩვენ უფრო მიკრო-საფინანსო ორგანიზაციები - მაღაზია, რესტორანი, სასტუმრო და ა.შ. გვირეკავენ. შემდეგ ვნახულობთ ბაზას და, თუ ვინმე იქნება შესაფერისი ამ კანდიდატურაზე, ვუშვებთ“.
ამასობაში ჩემმა მეგობარმა აპლიკაცია შეავსო. დასაქმების მენეჯერი უხსნის, რომ აპლიკაციის შევსების შემდეგ (იწერება ყველა მონაცემი - პირადი მონაცემებიდან დაწყებული - რა ტიპის სამსახურს ეძებთ) ეტაპობრივად დაიწყება „სივ-ტრენინგების“ გავლა.
„თქვენს მონაცემებს ბაზაში შევიყვანთ და იმის მიხედვით, თუ რაიმე შესაფერისი გამოჩნდა, დაგიკავშირდებით“, - აიმედებს გიორგი გოცირიძე. მისივე განმარტებით, დაკავშირების შემდეგ, ჯერ ადგილზე ჩაუტარებენ კონკურსს, რეკომენდაციას კი მეწარმესთან იმის მიხედვით გაუწევენ, როგორ გაივლის „სივ-ტრენინგს“.
გრაფაში, თუ რა ტიპის სამსახურს ეძებს, მაკამაც საკუთარი პროფესია მიუთითა. დასაქმების ცენტრიდან კი იმ იმედით გამოვიდა, რომ სამსახურის პოვნაში დიპლომი მასაც ხელს არ შეუშლის.