დღეს  ჯანდაცვის სამინისტრომ მედიკამენტებზე კონტოლის დაწესება ოფიციალურად გამოაცხადა. ამიერიდან პირველი და  მეორე ჯგუფის მედიკამენტები ურეცეპტოდ აღარ გაიყიდება. ამის შესახებ ჯანდაცვის მინისტრმა დავით სერგეენკომ  ჟურნალისტებთან შეხვედრაზე განაცხადა.

  როგორც ჯანდაცვის მინისტრი აცხადებს, მედიკამენტებზე სარეცეპტო სისტემის შემოღება სააფთიაქო ნარკომანიის  საგანგაშო სტატისტიკამ აიძულა. როგორც სამოქალაქო, ისე სამედიცინო საზოგადოება  მივიდა იმ დასკნამდე, რომ აფთიაქებში ნარკოტიკული ნივთიერების შემცველი პრეპარატები ურეცეპტოდ აღარ გაიყიდება და მასზე გატარდება საკონტროლო ღონისძიებები.

   დავით სერგეენკო (შრომის,  ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის  მინისტრი):

–მედიკამენტების სარეცეპტო სისტემაზე გადასვლა 1 თებერვლიდან დაიწყება და 1 სექტემბრამდე გაგრძელდება.  იმისათვის,  რომ ეს პროცესი ლოგიკურად წარმართულიყო და რისკები ყოფილიყო მინიმალური, საჭიროდ მივიჩნიეთ ფარმაცევტული კომპანიების ფსიქოლოგიური მომზადება.  ეს ლოგიკურია, თემა, რაზედაც სამედიცინო და სამოქალაქო უმრავლესობა თანხმდება.  

ბოლომდე  არ ვიყავით  შეთანხმებული, თუ რა მოდელით და რა ვადებში მოხდებოდა ეს და  რა რისკებთან იქნებოდა დაკავშირებული.  ამაზე ექსპერტებთან, პარლამენტარებთან, სამედიცინო წრეებში, დღემდე მუდმივი დებატები მიმდინარეობდა. დღეისათვის კი, ყველა შეთანხმდა იმაზე, რომ პირველი და მე–2 ჯგუფის  მედიკამენტები  ურეცეპტოდ აღარ გაიყიდება. ყოველი თვის ბოლოს აფთიაქები ჯანდაცვის სამინისტროს წარუდგენენ გაყიდული მედიკამენტების ნუსხას.

1 სექტემრისათვის ყველა ფარმაცევტული კომპანია საბოლოოდ უნდა გადავიდეს  სარეცეპტო  სისტემაზე. ასევე, საჭიროა პაციენტების ინფორმირებულობა. სარეცეპტო სიტემაზე გადასვლა ეტაპობრივად მოხდება და მოიცავს ორ ნაწილს, ერთი –  საკანონმდებლო და მეორე – სარეკომენდაციო. თუმცა, მხოლოდ რეკომენდაციით ვერ შემოვიფარგლებით, აფთიაქებმა დეტალური ინფორმაცია უნდა მოგვაწოდონ  გაყიდული მედიკამენტების შესახებ.

 დავით მაჭარაშვილი (ჯანდაცვის სამინისტროს რეგულირების სააგენტოს ხელმძღვანელი):

–მოგახსენებთ იმ მედიკამენტების შესახებ, რომელიც პირველელ და მე–2 ჯგუფის მედიკამენტებს მიეკუთვნება, ის მედიკამენტები, რომლებმაც შეიძლება ზიანი მიაყენოს  სიცოცხლესა და ჯანმრთელობას, რომლის მიღებაც არ არის რეკომენდირებული.

 მესამე ჯგუფს მიეკუთვნება ის მედიკამენტები, რომლის გამოყენებაც შესაძლებელია ექიმის დანიშნულების გარეშეც და აფთიაქებიდან მათი გაცემა იწარმოებს ურეცეპტოდ.

ყველაზე მტკივნეული პრობლემაა სააფთიაქო ნარკომანია. არსებობს სამკურნალო საშუალებები, რომლებიც გამოყენება კუსტარულად ნარკოტიკული საშუალებების დასამზადებლად და არსებობს ისეთი ფარმაცევტული პროდუქტი, რომლის საშუალებითაც მიიღება ნარკოტიკული თრობა.

ყველაზე მტკივნეული გახლავთ ის, რომ კუსტარულად დამზადებული ნარკოტიკული საშუალებები  დემომორფინი და ანფეტამინები, ე.წ. ნიტრაპადილი და ნითიჯეფი, რომლის დასამზადებლადაც საჭირო ფარმაცევტული პროდუქტის შეძენა, (რაც არ უნდა სამწუხარო იყოს )ძალიან ადვილად, (სამართალდარღვევით),  აფთიაქებიდან არის შესაძლებელი.  მასზე ხელი მიუწვდება თითქმის ყველა მომხმარებელს და მათ შორის – არასრულწლოვნებსაც. ეს მედიკამენტებია: კოდეინი, იოფედრინი და ნეოფედრინის სამკურნალო საშუალებები,  კოდეინის შემცველი პრეპარატებისაგან მზადდება  კუსტარული ამფეტამინები.  როგორც მოგეხსენებათ, პირველი ჯგუფის ვიტამინები აფთიაქიდან რეცეპტის წესით გაიცემა,  ეს არ არის ფსიქოტროპული და მათთან გათანაბრებულის ფორმა–2–ის სარეცეპტო ბლანკით.

 რაც  არ უნდა სამწუხარო იყოს, ძალიან ხშირად საკონტროლო ღონისძიებების შედეგად გვაქვს ფაქტები, როცა აფთიაქიდან ფსიქოტროპული ნივთიერებებისა და მასთან გათანაბრებული მედიკამენტების გაცემა ხდება კანონდარღვევით, კერძოდ, რეცეპტის გარეშე.

2013 წლის მარტში მთავრობის სხდომაზე დადგა საკითხი აღნიშნული პრობლემის მისახედად, რომლის საფუძველზეც  გაფორმდა მემორანდუმი შს სამინისტროსა და ჯანდაცვის სამინისტროს შორის, მოეწერა ხელი ერთობლივ ბრძანებას, რომლის შედეგადაც განხორციელდა კონტროლი. გასულ წელს ჩატარებული საკონტროლო ღონისძიებებიდან ირკვეოდა, რომ იმპორტირებული კოდეინის შემცველი მედიკამენტების 80%–ს გაცემა  ურეცეპტოდ მიმდინარეობდა.

2013 წლის 16 ოქტომბრიდან 1 დეკემბრამდე  შს და ჯანდაცვის სამინისტროს ერთობლივი ღონისძიებების შედეგად  შემოწმებული  27 ავტორიზებული აფთიაქიდან,  რეცეპტის გარეშე გაცემულია 3 მილიონ 450 ათასი ტაბლეტი , რომელიც კოდეინის შემცველი სამკურნალო საშუალება იყო. ბოლო შემოწმების დროს გაირკვა, რომ 99, 9 %  მეათედი მედიკამენტი, რომელიც იყო კოდეინის შემცველი, ურეცეპტოდ გაიყიდა, ხოლო რეცეპტი წარმოდგენილი იყო მხოლოდ 0, 1 %–ზე. ეს კატასტრიფული მდგომარეობაა.

როგორც სამართალდამცავებმა მოგვაწოდეს ინფორმაცია, მხოლოდ 8 მილიგრამიანი  მედიკამენტია საჭირო 1 ინექციის დასამზადებლად. 3 მილიონი ტაბლეტი რომ გადავამრავლოთ, კატასტროფულ ციფრს ვიღებთ.  ასევე, ჯანდაცვის სამინისტროს მიერ მიმდინარე წლის პირველი კვარტლის  საკონტროლო ღონისძიებებით დადგინდა, რომ 4 მილიონი კოდეინის შემცველი მედიკამენტია გაცემული ურეცეპტოდ.

 2013 წლის 1 ნოემბრამდე სულ იმპორტირებული იყო 7 მილიონ ნახევარი ტაბლეტი. პრაქტიკულად, წლის ბოლოს აღმოჩნდა, რომ მთლიანად იმპორტირებული მედიკამენტი აფთიაქებში ურეცეპტოდ გაიცა. ბაზარზე  ამ მედიკამენტებზე მოთხოვნა გაზრდილია, მაგრამ მოთხოვნა არის არალეგალურ არხებში გასადინებლად და არა რეალური პაციენტებისათვის.

2012 წლელს 15 მილიონი ნარკოტიკული ნივთიერების შემცველი პრეპარატებია იმპორტირებული და ეს კატასტროფული ზრდა 2008 წლიდან შეინიშნება.

„წამლისა და ფარმაცევტული საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მოთხოვნათა შესაბამისად, 2013 წლის 30 ივლისიდან  პირველი და მეორე ჯგუფისათვის მიკუთვნებული ფარმაცევტილი პროდუქტის არასრულწლოვნებისათვის მიყიდვა აიკრძალა.

2014 წლის  14 იანვარს,  „ნარკოტიკული საშუალებებისა და ფსიქოტროპული ნივთიერებების , პრეკურსორებისა და ზოგიერთი ფსიქოტროპული ნივთიერებების, პრეკურსორებისა და ზოგიერთი ფსიქოაქტიური ნივთიერებების შემცველი სამკურნალო საშუალებების  ნუსხისა და მათი ლეგალური  ბრუნვის  წესების დამტკიცების შესახებ“, საქართველოს  შრომის,  ჯანმრთელობის და სოციალური დაცვის  მინისტრის 2004 წლის 22 იანვრის ნომერი 22#ნ ბრძანებაში განხორციელდა ცვლილება, რომლის თანახმად, მე–2 ჯგუფიდან პირველ ჯგუფში  გადატანილია ბაკლოფენი, გაბაპენტინი, დექტრომეტროფანის შემცველი კომბინირებული პრეპარატები, (გარდა  სიროფებისა) ზოპიკლინი, ზალეპლონიდატროპიკამიდი.

 მათ მიმოქცევაზე, (ექსპორტ–იმპორტი, მიღება, შენახვა, აღრიცხვა, გაცემა)გავრცელდება იგივე კონტროლის მექანიზმები, რაც განსაზღვრულია ფსიქოტროპულ ნივთიერებებზე. მომზადებულია სარეკომენდაციო დოკუმენტი სამედიცინო და ფარმაცევტული დაწესებულებებისათვის ანატომიურ–თერაპიულ–ქიმიური კოდების მიხედვით განსაზღვრული მე–2 ჯგუფის ფარმაცევტული პროდუქტის   აფთიაქიდან  ფორმა ნომერი3 რეცეპტით გაცემის  ეტაპები, რაც  ხელს შეუწყობს 2014 წლის 1 თებერვლიდან  1 სექტემბრამდე  ფორმა ნომერი3  რეცეპტის ინსტიტუტის ეტაპობრივ დანერგვას.

განხორციელდება საჯარიმო სანქციები ფარმაცევტული კომპანიების მიმართ, პირველ ეტაპზე ურეცეპტოდ გაცემისათვის 10 წლით ჩამოერთმევა ლიცენზია, მეორე ეტაპზე 15 წლით, ხოლო გამსაღებელს 20 წლით  ჩამოერთმევა ლიცენზია.